Yeni e Dergisinin 85. Sayısı Yayınlandı

Yeni e dergisinin “Edebiyatı ve Direnişiyle Bir Muamma: B. Traven” temalı 85. Sayısı yayımlandı.

Tanıtım bülteninden…

Kültür, sanat, edebiyat dergisi Yeni e’nin 85. sayısı yayımlandı. Nisan-Mayıs ayları boyunca raflarda olacak dergi bu sayısında B. Traven’i konu ediyor. “Edebiyatı ve Direnişiyle Bir Muamma: B. Traven” başlıklı özel dosyada Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen, devrimci hareketlere katılan ve farklı kimliklerle yaşamını sürdüren Traven, edebiyatı ve toplumsal mücadelelerdeki rolüyle ele alınıyor. Türkiye’de özellikle 1970’ler ve 1980’lerde devrimci gençliğin yetişmesinde önemli bir rol oynamış ancak uzun yıllardır unutulmuş ve eserleri dağınık bir şekilde kalmış bir isim olan Traven’in “gizemli” mirası farklı yönleriyle tartışılıyor.

Özge İpek Esen, “Yaklaşan Karanlığa Karşı Büchergilde Gutenberg ile Omuz Omuza” başlıklı yazısında, Büchergilde Gutenberg adındaki Traven’in yayıncısı olan kitap kulübünün B. Traven’in edebî serüvenindeki rolünü ve işçi sınıfına yönelik kültürel mücadeledeki etkisini, Weimar döneminin sosyalist yayıncılığı bağlamında inceliyor. Attila Geridönmez ise “Bana Öyle Bir Yalan Söyle ki, Ömrümce Sürsün Doğruluğu” başlıklı yazısında, kimliğine dair hâlâ farklı tartışmalar olan yazar B. Traven’in izini sürerken, edebiyatın yazarın kimliğinden bağımsız var olup olamayacağını sorguluyor. “Roman Okuyarak Devrimci Olmak” başlıklı yazısında Aydın Çubukçu sosyalist gerçekçi romanların bireylerin devrimcileşme sürecindeki etkisini ve devrimci edebiyatın kitleleri harekete geçirmedeki tarihsel rolünü anlatırken, özellikle ’70’li yıllarda bu romanların, teoriye yönelmeden önce devrimci bilincin temelini attığını vurguluyor. Traven Vakfı yöneticilerinden Timothy Heyman’ın Traven’in kimliğine dair en güncel verileri de kullanarak kaleme aldığı “Traven’in Zaferi” başlıklı yazı da Sidar Bülbül çevirisiyle dergide yer alıyor.

Traven’in Ölüm Gemisi romanını vatansızlık, kimliksizlik ve kapitalist sömürü ekseninde değerlendiren Mehmet Barış Albayrak ise “Traven’in Ölüm Gemisi” başlıklı yazısında Yorikke adlı geminin sadece bir cehennem değil, aynı zamanda dayanışma ve direnişin mümkün olduğu bir ara mekân sunduğunu vurguluyor. Yazı, romanın bugüne dair politik ve felsefi bir alegori olarak nasıl hâlâ güncel kaldığını tartışıyor. Olcay Geridönmez’in “Bavyera’da Konseyler Cumhuriyeti” başlıklı incelemesi, 1919’da Münih’te işçi-asker-köylü konseylerinin Traven’in de bir parçası olduğu geçici bir “Konseyler Cumhuriyeti” kuruşunu ve kısa ömürlü bu devrimin Freikorps birlikleri tarafından nasıl kanlı biçimde bastırıldığını ortaya koyuyor. Şenay Aydemir ise “Meksika Açmazı” başlıklı yazısında, B. Traven’in eserlerinin Meksika’daki toplumsal ve kültürel bağlamda nasıl şekillendiğini, özellikle sinemadaki uyarlamaları üzerinden inceliyor. Traven’in “Altın Hazineleri”, “Macario” ve “Asılanların İsyanı” gibi eserleri, Meksika’nın tarihsel açmazlarını, sömürü ve sınıf çatışmalarını işleyerek, kapitalizm ve feodalizmin etkisiyle şekillenen karakterlerin isyanlarını anlatıyor. Aydemir bu filmlerde, Meksika’nın toplumsal yapısını yansıtırken, Traven’in temaları aracılığıyla insanın doğa ve ölümle olan mücadelesine dair derinlemesine bir anlatı sunduğunu gösteriyor.

Dosyada ayrıca Traven’in bir mektubuna, bir yazısına ve bir öyküsüne de yer veriliyor. Traven’in Ölüm Gemisi adlı kitabı üzerine editörüne yazdığı mektup Volkan Atmaca çevirisiyle dergide yer alırken bir eserin editoryal süreçlerine yazarının dahli konusunda önemli bir tartışmaya katkı sunuyor. Yine Traven’in “Meksika’nın Yerli Halklarında Kölelik” başlıklı makalesi Olcay Geridönmez çevirisiyle dosyada yer alırken “Oyuncu ve Kral” başlıklı kısa öyküsü de Mustafa Tüzel çevirisiyle derginin bu sayısında okuyucuyla buluşuyor.

Dosya dışı yazılarda ise Türkçede daha önce hiçbir metni yayımlanmamış bir İranlı yazarın, Manuçehr Hazarhani’nin “Küçük Kara Balık’ın Dünya Görüşü” başlıklı yazısı, Yıldız Ruşen’in Farsçadan çevirisi ve Reza Jahed’in çizimleriyle yer alıyor. Hatice Sabah ise “Vatan Millet Samatya: Masalın İçinde Şantiyeden Bir İstanbul Panoraması” başlıklı yazısında Seray Şahiner’in yeni kitabı Vatan Millet Samatya’yı inceliyor. Ceren Sözeri “‘Kültürel iktidar’ tartışmasının altında bölüşüm kavgası var ‘Beyler sakin!’” başlıklı yazısında TRT’nin TABİİ platformunda yayınlanan Cihangir Cumhuriyeti dizisi üzerinden “kültürel iktidar” tartışmalarını ve bu tartışmaların arkasında yatan ideolojik değil, ekonomik ve siyasal bölüşüm mücadelelerini inceliyor. Fatih Polat “Genç Marx’ın Felsefeye Kapılar Açan Roman Denemesi: Scorpion ve Felix” başlıklı yazısında Tetes Kitap’ın Selahattin Özpalabıyıklar’ın titiz çevirisine ek olarak, ayrıntılı notlandırmaları ve Duncan Large’ın kapsamlı akademik sunuşuyla yayımladığı Marx’ın Scorpion ve Felix romanını inceliyor. Cenk Kolçak ise  “Acının ve Anlamın Şiirde Sınanışı: Pâre” başlıklı yazısında Orhan Alkaya’nın 2024’ün Kasım ayında SRC Kitap’ın Bi’ Dünya Şiir Dizisi’nden yayımlanan yeni şiir kitabı Pâre’yi inceliyor. Her sayıda Ermenice edebiyatın usta yazarlarından birine yer veren Ohannes Şaşkal ise bu sayıda Mateos Zarifyan’ı mercek misafir ediyor. Zarifyan’ın şiirleri de yine Şaşkal’ın çevirisiyle derginin bu sayısında yer alıyor.

Hülya Deniz Ünal, M. Utku Yeşilöz, Hüseyin Köse, Mustafa Köz, Okan Yılmaz, Güray Özçelik ve Arif Berberoğlu derginin bu sayısında şiirleriyle yer alan isimler. Tawfik Ziyyad’ın Size Sesleniyorum şiiri de Musa Ağgün’ün Arapçadan çevirisiyle derginin bu sayısında yer alıyor.